UCHWAŁA zebrania Referendarzy Sądowych okręgu szczecińskiego z dnia 21 marca 2024 r. - Sąd Rejonowy w Stargardzie

My, referendarze sądowi sądów okręgu szczecińskiego niniejszym wyrażamy swoje zaniepokojenie propozycjami przepisów zawartymi w przygotowanym przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia projekcie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. 

Regulacje prawne zawarte w ww. projekcie ustawy w sposób istotny ingerują w ugruntowaną pozycję ustrojową referendarzy sądowych, znacząco ją obniżając. Wyrażamy zdumienie, co do braku poszanowania wykonywanej przez nas pracy oraz jej istotnym deprecjonowaniem. 

Niniejszym pragniemy podkreślić, że zawód referendarza sądowego funkcjonuje w polskim systemie prawnym od roku 1998. Przez ten czas uprawnienia referendarzy sądowych zostały bardzo rozbudowane – aktualnie wykonujemy pracę we wszystkich wydziałach sądów rejonowych, a także w Sądzie Okręgowym w Szczecinie oraz Sądzie Apelacyjnym w Szczecinie. Jesteśmy stosunkowo nieliczną grupą zawodową, która załatwia około 60% - 70% wszystkich spraw, wpływających do sądów rejonowych. 

Z danych statystycznych opublikowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości wynika, że w 2022 roku do sądów powszechnych wpłynęło 14 636 438 spraw, z czego referendarze sądowi – w liczbie 2723 urzędników (wg stanu na dzień 31.12.2022 r.) – załatwili 9 144 348 spraw.

Mając na uwadze powyższe apelujemy, aby w przypadku podjęcia przez Ministerstwo Sprawiedliwości prac nad zmianą przepisów dotyczących referendarzy sądowych utrzymać dotychczasowe rozwiązania prawne, w szczególności dotyczące nabywania prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, sposobu obliczania wynagrodzenia zasadniczego, okresu niezbędnego do awansu na stanowisko starszego referendarza sądowego, zasad ustalania dodatku funkcyjnego. Pamiętać bowiem trzeba, że przywileje te służą wzmocnionej ochronie stabilności zatrudnienia oraz zapewnieniu bezstronności i niezależności referendarzy sądowych od innych organów władzy publicznej – jak słusznie wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 maja 2011 r. (sygn. P 38/08, Dz. U. z 2011 r. Nr 109, poz. 640). Powierzenie referendarzom sądowym oznaczonych spraw z zakresu ochrony prawnej służyć ma zaś zagwarantowaniu sprawności postępowania indywidualnego oraz organizacji wymiaru sprawiedliwości. 

W ramach prac nad zmianą przepisów dotyczących referendarzy sądowych warto natomiast rozważyć możliwość ubiegania się referendarzy sądowych o stanowisko sędziego. W tym zakresie należy wskazać na paradoks polegający na tym, że osoby które legitymują się zdanym prawniczym egzaminem zawodowym oraz mający doświadczenie orzecznicze nie mogą ubiegać się o stanowisko sędziowskie, w przeciwieństwie do adwokatów, radców prawnych, czy też notariuszy i komorników sądowych, których praca podlega ocenie merytorycznej przez referendarzy sądowych i nie jest związana z wydawaniem orzeczeń. 

Reasumując wskazujemy, że zaproponowane przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia rozwiązania odnoszące się do referendarzy sądowych nie mają racjonalnego uzasadnienia. Jednocześnie wyrażamy duży niepokój wobec działań zmierzających ku istotnemu zdeprecjonowaniu ustrojowej pozycji referendarza sądowego oraz z poczuciem krzywdy obserwujemy, jak bliskie nam grupy zawodowe marginalizują wkład referendarzy sądowych w funkcjonowanie polskiego sądownictwa.

Wyrażamy stanowcze przekonanie, że wszelkie zmiany legislacyjne dotyczące urzędu i statusu referendarza sądowego w systemie sądownictwa powszechnego, powinny odbywać się z udziałem w tych pracach przedstawicieli samorządu referendarzy sądowych.

Wobec powyższego zwracamy się do wszelkich podmiotów związanych z sądownictwem o zaniechanie proponowania tego typu zmian, zaś do Ministra Sprawiedliwości o niepodejmowanie procedowania propozycji przedstawionych przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.